En plena Serra do Suído, e a 1.155 metros de altitude, as familias honran a Nosa Señora da Xestosa. Cada ano centos de fieis e devotos acuden ao santuario para venerar á Virxe da Xestosa, sendo moitas as que, ao confiar no seu poder para curar espullas, realizan o ritual de mollar pan nas augas da tumba antropomórfica que se atopa na parte traseira da igrexa para logo pasalo polo verruga. Outras, realizan ofrendas de cera, aceite, ovos ou sal e deixan limosna.
O nacemento do río Tea, a pouquiños metros do santuario, fai da zona un lugar fresco e contribúe ao mantemento dun adro amurallado cheo de árbores e cunha fonte caudalosa de auga fría. A Comunidade de Montes Veciñais en Man Común de San Salvador de Prado colocou mesas e bancos corridos para que todas as familias comuneiras poidan gozar do xantar popular que completan os postos de venda de rosquillas, doces, pan e polbo. Este ano haberá, tamén, dous bares que servirán churrasco e sardiñas e que disporán de moitos bancos e mesas onde xantar.
Dende o ano 2001, existe un libro, o da Nosa Señora da Xestosa, na que as persoas plasman as súas peticións ou o seu agradecemento pola axuda da Virxe. Este libro de acción de gracias, que xa vai pola súa segunda edición, recolle a historia máis humana das persoas que viven a fe no santuario da Xestosa.
A igrexa de San Salvador de Prado informa que ás nove da mañá haberá misa na igrexa parroquial para saír, a continuación, a procesión hacia o santuario. Na capela os oficios relixiosos serán ás 10 e ás 11, sendo ás 12:30 a misa solemne. Ás 18 horas a procesión baixará para a igrexa parroquial. Todas as persoas interesadas en acompañar á Nosa Señora da Xestosa deberán contactar co párroco no teléfono 608 08 89 01.
Apuntamentos históricos
As primeiras mencións históricas, tanto da capela como da devoción á Virxe da Xestosa, tamén coñecida como Nosa Señora do Faro, remóntanse ao 1754 no Libro Beneficios do Arquivo Histórico Diocesano de Tui. Outra das referencias históricas pódese atopar no frontal da actual ermita no que podemos ler: “Año 1817. Esta obra se hizo a cuenta de los vecinos”.
A devoción a Santa María Nai, baixo a advocación da Xestosa, remóntase aos primeiros eremitas que alí viviron en soidade e vida contemplativa para os que se debeu labrar o milenario sepulcro. Tal e como podemos ler nos folletos explicativos distribuídos pola parroquia, da observación desta tumba de tipo antropomorfo de 1,90 cm de longo e 50 cm de ancho e de signo cristián, pola súa orientación pode remontarse, según un informe pedido á Dirección Xeral de Patrimonio Cultural, aos séculos IX ou XI en plena etapa da arquitectura eclesiástica preromana. Do informe pode desprenderse que puido formar parte dunha antiga necrópole ou que poida ser referencia dun mosteiro, hoxe desaparecido. Outros, pola contra, falan que nese lugar e noutro tempo tivo o seu oratorio Santa Fara, primeira abadesa do hipotético mosteiro feminino de Melón. Así como que tamén puido pertencer a esta santa ou a unha compañeira súa.
Os fieis e devotos visitan á Nosa Señora da Xestosa dúas veces ao ano, o domingo da Ascensión en maio e o último domingo de agosto.
